EnglishSự sẵn có của gỗ tự nhiên đang giảm đi, đặt ra một thách thức cho cả doanh nghiệp trong nước và làng nghề truyền thống. Việc quan trọng đối với họ là khám phá những nguồn gỗ hợp pháp mang lại nguồn cung ổn định và bền vững.
Trong buổi hội thảo có tựa đề “Thúc đẩy Hợp tác giữa Các Công Ty và Hộ Gia Đình ở Các Làng Nghề Gỗ, Giảm Thiểu Rủi Ro, và Đẩy Mạnh Phát Triển Bền Vững Trong Thị Trường Nội Địa Tương Lai,” ông Đỗ Xuân Lập, Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Sản phẩm Rừng Việt Nam (Viforest), nhấn mạnh rằng khi nói về ngành công nghiệp gỗ, hầu hết mọi người liên kết nó với giá trị xuất khẩu đáng kể là 15,87 tỷ USD đạt được trong năm 2021.
Tuy nhiên, theo ông Lập, ngành công nghiệp gỗ vẫn đang đối mặt với thách thức đảm bảo nguồn cung cấp gỗ hợp pháp. Việt Nam nhập khẩu khoảng 4-5 triệu mét khối gỗ nguyên liệu mỗi năm, nhưng 30-40% trong số này thuộc vào danh mục có nguy cơ cao. Tình hình này có thể dẫn đến hậu quả, như đã chứng kiến trong cuộc điều tra Mục 301 của Đại diện Thương mại Hoa Kỳ về ngành công nghiệp gỗ của Việt Nam vào cuối năm 2020.
Một vấn đề khác được Chủ tịch Viforest nhấn mạnh là cảnh quan toàn cầu phức tạp. Do đó, thị trường nội địa với gần 100 triệu dân và một phân khúc tầng lớp trung lưu quan trọng là một “phần không thể tách rời”. Nó hỗ trợ ngành công nghiệp gỗ kiên cường, duy trì hoạt động và khám phá các đối tượng khách hàng mới.
“Hầu hết gỗ nhập khẩu có nguy cơ cao được chế biến thành sản phẩm gỗ và cung cấp cho thị trường nội địa thông qua một mạng lưới hơn 300 làng nghề gỗ, chủ yếu tập trung ở các tỉnh miền Bắc, liên quan đến hàng chục nghìn, thậm chí hàng trăm nghìn hộ gia đình tham gia,” ông Lập nói.
.jpg)
Để mở rộng quan điểm thêm về góc nhìn của ông Đỗ Xuân Lập, Tô Xuân Phúc, một chuyên gia từ tổ chức Forest Trends, chia sẻ rằng các làng nghề gỗ truyền thống hiện đang trải qua một giai đoạn thay đổi đáng kể.
Cụ thể, lực lượng lao động trong những làng nghề này đang trải qua quá trình già hóa, khi người trẻ lựa chọn làm việc trong khu công nghiệp để có thu nhập ổn định. Ngoài ra, sự giảm cầu từ một số thị trường truyền thống như Trung Quốc buộc các làng nghề phải chú ý nhiều hơn đến thị trường nội địa.
Những thay đổi này dẫn đến một sự chuyển đổi trong tất cả ba đối tượng khách hàng của những làng nghề gỗ này. Trước đây, nguồn cung cho đối tượng thấp chủ yếu đến từ gỗ trồng; đối tượng trung bình (hướng đến đối tượng trẻ, đô thị) dựa vào gỗ nhập khẩu có nguy cơ thấp; và đối tượng cao cấp tập trung vào gỗ tự nhiên, chủ yếu là nhập khẩu, phục vụ nhóm người trung niên có thu nhập cao.
“Khách hàng hiện nay quan tâm hơn đến chất lượng và thiết kế. Một người cao tuổi cũng có thể ưa thích sản phẩm gỗ phương Tây (gỗ nhập khẩu có nguy cơ thấp) nếu sản phẩm mang lại giá trị phù hợp,” ông Phúc nhấn mạnh.
Chuyên gia của Forest Trends đánh giá rằng các làng nghề gỗ tại Việt Nam có những ưu điểm về nghệ thuật cao, hệ thống sản xuất hiện có và một truyền thống lâu dài. Tuy nhiên, nhược điểm nằm ở sự sản xuất tự phát, phân tán, quy mô nhỏ, công nghệ đơn giản, thay đổi thiết kế hạn chế và quản lý bị hạn chế. Điều này dẫn đến rủi ro phụ thuộc vào một số thị trường và khó khăn trong việc đồng bộ với sự thay đổi xu hướng tiêu dùng.
Nhấn mạnh vào sự khan hiếm ngày càng tăng của “gỗ quý và gỗ tự nhiên,” ông Tô Xuân Phúc khuyến cáo các làng nghề gỗ như La Xuyên, Đông Kỳ, Liên Hà, Hữu Bằng, v.v., để chú ý đến các tín hiệu từ thị trường quốc tế. Trong tương lai ngắn hạn, điều này bao gồm việc kết nối các làng nghề khác nhau, liên kết các làng nghề này với các doanh nghiệp cung cấp gỗ hợp pháp.
Trong buổi hội thảo, ông Và Quang Hà, Chủ tịch Công ty Cổ phần Tân Vinh Cửu (Tavico), chia sẻ ý tưởng về việc xây dựng một hệ sinh thái cho các làng nghề gỗ truyền thống. Trong hệ sinh thái này, công ty sẽ đảm bảo nguồn cung cấp gỗ ngoại nhập (gỗ phương Tây) thông qua một thị trường trung tâm tại khu vực Ho Nai, thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai. Sản phẩm sẽ được cung cấp cho các làng nghề dưới dạng hàng “bán thành phẩm”.
Song song với đó, Tavico cũng đang xây dựng một không gian cho các làng nghề và hợp tác xã để trao đổi ý kiến, chia sẻ kiến thức và trưng bày các sản phẩm mẫu. “Khi doanh nghiệp gỗ và làng nghề tập trung tư duy của họ, tận dụng kinh nghiệm của doanh nghiệp và bản chất của làng nghề, nó sẽ tạo ra một không gian sáng tạo và mới mẻ cho thương hiệu và sản phẩm gỗ của Việt Nam,” ông Hà thể hiện.
Ủng hộ ý tưởng của ông Hà, Chủ tịch Viforest, ông Đỗ Xuân Lập, nhận thức về sự hạn chế trong việc hợp tác giữa làng nghề và các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp gỗ. Nói cách khác, các làng nghề tồn tại một cách khá độc lập, chưa trở thành một phần tích cực của chuỗi cung ứng.
“Một số mô hình hợp tác, như mô hình mà Tavico đang xây dựng với một số làng nghề ở miền Bắc, đóng vai trò như những điểm sáng. Chúng ta cần lan truyền những giá trị này trước khi đợi đến khi có cơ chế và chính sách hỗ trợ từ nhà nước,” ông Lập nhấn mạnh.
Chính phủ Việt Nam đã cam kết mạnh mẽ loại bỏ gỗ không hợp pháp khỏi chuỗi cung ứng. Việc giảm lượng gỗ nhập khẩu có nguy cơ cao giúp thúc đẩy nhu cầu về gỗ trồng và đồng thời thay đổi thói quen sử dụng gỗ tự nhiên.
Ông Nguyễn Văn Trường, đại diện cho làng nghề chế biến gỗ Thụy Lan thuộc huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên, lưu ý rằng trong quá khứ, làng của ông chủ yếu sử dụng các loại gỗ như gỗ sắt, gỗ mahogany và gỗ santai để sản xuất, phù hợp với sở thích của người Việt Nam về các sản phẩm bền bỉ. Tuy nhiên, đối mặt với sự khan hiếm gần đây của gỗ tự nhiên, làng nghề đã trải qua một sự chuyển đổi, tích cực tìm kiếm nguồn cung mới. Ông Trường nhấn mạnh sự quan tâm của làng nghề trong việc hợp tác với những nhà cung cấp gỗ hợp pháp, ổn định và bền vững, với mục tiêu giảm thiểu chi phí phân tích thị trường và tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại và logistics đồng thời thúc đẩy sản phẩm của họ.
Nguồn: goviet.org.vn
